Walka, ucieczka zamrożenie – działanie alarmowe mózgu

W stanie nadmiernego stresu następuje przełączenie z „mózgu uczącego się” na „mózg walczący o przetrwanie”.

Kiedy dziecko (nawet nieświadomie) czuje się zagrożone, jego mózg przełącza się w jeden z trzech trybów alarmowych:

Tryb walki – dziecko jest nadmiernie pobudzone.

Ma problem z koncentracją, rozumieniem co się do niego mówi. Czasami się buntuje i bywa agresywne

Tryb ucieczki – manifestuje się lękliwością i wycofaniem.

Dziecko ma trudności z uspokojeniem swoich emocji, źle zapamiętuje informacje, ma problemy z uczeniem się i poczuciem własnej wartości.

Tryb zamrożenia – w naturze, kiedy zwierzę nie może walczyć z drapieżnikiem i wie, że nie ucieknie, jego mózg uruchamia ostateczny mechanizm obronny – zamrożenie. Zwierzę pada i udaje martwe.

Dziecko w stanie zamrożenia jest unikające i wycofujące się, ma niską motywację, odczuwa chroniczne zmęczenie , jest apatyczne i niespokojne.

Kiedy jesteśmy przełączeni w tryb alarmowy, tracimy zdolność pamiętania i uczenia się, gubimy poczucie własnej wartości.

Czujący zagrożenie mózg ogranicza działanie wszystkich wyższych funkcji kory przedczołowej, do których należą: język, myślenie refleksyjne, myślenie twórcze, empatia (kiedy walczysz, nie musisz kochać całego świata), zdolności matematyczne, samokontrola, silna wola, cierpliwość i wiele innych. Dlatego dzieci mogą zapominać „języka w buzi” podczas odpowiedzi bądź robić błędy podczas sprawdzianów i testów!

Doświadczając nadmiernego stresu , dziecko napotyka trudności z koncentracją oraz pamięcią. Może łatwo „wyłączać się” lub stać się impulsywne.

Dzieci, które chronicznie „odpływają myślami” , czy też te nadaktywne, nie są w żaden sposób „słabsze”, niegrzeczne ani też nie są tymi, które nie starają się wystarczająco. One zwyczajnie doświadczają nadmiernego stresu.

Dziecko może „utknąć” w stanie dużego (walka) lub zbyt małego pobudzenia (ucieczka, zamrożenie) na krótką chwilę, miesiące, a nawet lata.

To bardzo ważne – nie ma głupich dzieci, dzieci niezdolnych czy niegrzecznych. Są tylko dzieci, których układy limbiczne są nadmiernie reaktywne.

ON NIE ROZUMIE, CO SIĘ DO NIEGO MÓWI!

W trybie alarmowym silny stres powoduje kurczenie się mięśni w uchu środkowym, wyciszając częstotliwości charakterystyczne dla głosu ludzkiego i wzmacniając wrażliwość na dźwięki o niskich częstotliwościach.

Dla naszych praprzodków, którzy żyli w lesie , miało to sens, gdyż dźwięki o niskiej częstotliwości mogły oznaczać obecność drapieżnika, jednak dziś mechanizm ten (pochodzący z epoki kamienia łupanego ) sprawia, że zestresowane dzieci są rozkojarzone i nie słyszą nauczycieli, czy rodziców.

One naprawdę mają problem z rozumieniem tego, co się do nich mówi.

NIE KRZYCZ – TO W NICZYM NIE POMOŻE

Krzyki i groźby tylko zwiększają stres dziecka i powiększają jego zagubienie. Dzieci nie można zmusić, aby się „uspokoiły” , a grożenie im karą zwiększa dodatkowo poziom stresu, którego już i tak doświadczają.

Nadmierne lub zbyt małe pobudzenie to nie jest ich wybór! Co więcej, ponieważ często nie wiedzą jak to zrobić, nie mogą się też uspokoić.

TRÓJSTOPNIOWA PROCEDURA REGULACJI EMOCJI

Żeby odzyskać kontrolę nad zachowaniem czy uczuciami oraz przywrócić zdolności poznawcze dziecka, musimy wyciszyć i uspokoić gadzie oraz ssacze struktury jego mózgu.

Dzieci na naszych kursach poznają między innymi Trójstopniową procedurę samoregulacji (dążenia do równowagi), dzięki której uczą się odzyskiwać spokój i energię do działania.

Składają się na nią trzy proste kroki:

Krok pierwszy, to głaskanie jaszczurki, czyli uspokajanie mózgu gadziego. Dziecko ma szansę wyciszyć się i opanować stres.

Krok drugi, karmienie lwa, to zmniejszanie reaktywności mózgu ssaczego. Dziecko odzyskuje poczucie własnej wartości oraz zdolność do zapamiętywania i uczenia się.

Krok trzeci – budzenie olbrzyma to aktywizacja funkcji kory przedczołowej i zdolności językowych, matematycznych, artystycznych oraz społecznych dziecka.

W AKADEMII NAUKI uczymy również dzieci posługiwania się Skalą gotowości do uczenia się, aby mogły samodzielnie określić i regulować swoje emocje.

GAD NA EGZAMINIE

W tym roku miałem okazję pracować z dziećmi, które zdawały ważne dla siebie egzaminy w szkole. Trening Trójstopniowej Procedury Regulacji były jednymi z tematów naszych spotkań.

Po egzaminach dzieci stwierdziły, że kilka razy podczas rozwiązywania testów zastosowały wspomniane procedury, kiedy – jak to same określiły – „ich gad zaktywował się, natrafiając na pytanie, które wydało im się trudne”.

Nie muszę chyba dodawać, że wyniki egzaminów były bardzo dobre!

Trójstopniowa procedura regulacji i Skala gotowości do nauki to autorskie rozwiązania, które stosujemy na kursach w Akademii Nauki.

Są one wynikiem naszych -letnich doświadczeń w pracy z dziećmi i rodzicami. Opierają się na uznanych i propagowanych w wielu szkołach w Kanadzie i USA technikach samoregulacji i rezyliencji.

REGULACJA EMOCJI I REZYLIENCJA

Techniki regulacji emocji (powracania do równowagi emocjonalnej) są bardzo skutecznym wsparciem dla dzieci. Techniki te są łatwe w zastosowaniu, a ich stałe, cierpliwe praktykowanie wpływa bardzo korzystnie na harmonizację pracy mózgu.

Do technik tych należą np.: obserwacja oddechu czy świadome odprężanie mięśni ciała.

Dziecko, które regularnie korzysta z tych technik staje się bardziej rezylientne, czyli odporne na stres, bo rezyliencja to umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków, adaptacja, odporność psychiczna, plastyczność umysłu, zdolność do odzyskiwania siły. Rezylientny mózg, to mózg zachowujący swój najwyższy potencjał w obliczu kryzysu czy zagrożenia.

Rezyliencję rozwijają techniki, które umiejętnie przekierowują uwagę dziecka na pozytywny obraz samego siebie , przywołują dobre doświadczenia i chwile, w których dziecko czuło się silne i wartościowe. Dzięki nim tworzą się w mózgu silniejsze połączenia między neuronami związanymi z pozytywną oceną własnej osoby.

Dziecko, które stosuje Trójstopniową procedurę regulacji, z czasem panuje nad emocjami, staje się spokojniejsze i mniej reaktywne, lepiej się koncentruje, pamięta i rozumuje.

Chcesz dowiedzieć się więcej o potencjale drzemiącym w mózgu Twojego dziecka?

Zobacz nasze zajęcia